Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gryficach

POSTANOWIENIE

Sąd Rejonowy w Gryficach I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Kowalska

Protokolant: sekretarz sądowy Kamila Kielar

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2017 r. w Gryficach sprawy

z wniosku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w miejscowości K.

przy udziale B. M.

o zasiedzenie służebności przesyłu

postanawia:

I.  stwierdzić, że wnioskodawczyni (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w miejscowości K. (poprzednio: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w miejscowości K.) nabyła z dniem 07 stycznia 2011 r. przez zasiedzenie służebność przesyłu obciążającą nieruchomość uczestniczki B. M. stanowiącą działkę gruntu nr (...), położoną w miejscowości P., gmina R., powiat (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) polegającą na korzystaniu z nieruchomości obciążonej dla celów eksploatacji, dystrybucji, przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów, oraz usuwaniu awarii urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej linii napowietrznej 400 kV, relacji K. - D., w ramach której znajdują się cztery konstrukcje wsporcze oraz polegającą na prawie wstępu na obciążoną nieruchomość w celu przeprowadzania tychże czynności w zakresie ograniczonym do pasa gruntu o powierzchni 2,9982 ha, zgodnie z opinią uzupełniającą biegłej geodety K. P. z dnia 30 grudnia 2016 r. z załącznikiem oraz opinią uzupełniającą biegłej geodety K. P. z dnia 21 kwietnia 2017 r. z załącznikiem, znajdującymi się na k. 831-837 oraz na k. 885-889, stanowiącymi integralną część niniejszego postanowienia;

II.  stwierdzić, że wnioskodawczyni (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w miejscowości K. (poprzednio: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w miejscowości K.) nabyła z dniem 07 stycznia 2011 r. przez zasiedzenie służebność przesyłu obciążającą nieruchomość uczestniczki B. M. stanowiącą działkę gruntu nr (...), położoną w miejscowości P., gmina R., powiat (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) polegającą na korzystaniu z nieruchomości obciążonej dla celów eksploatacji, dystrybucji, przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów, oraz usuwaniu awarii urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej linii napowietrznej 400 kV, relacji K. - D., w ramach której znajduje się jedna konstrukcja wsporcza oraz polegającą na prawie wstępu na obciążoną nieruchomość w celu przeprowadzania tychże czynności w zakresie ograniczonym do pasa gruntu o powierzchni 0,1972 ha, zgodnie z opinią uzupełniającą biegłej geodety K. P. z dnia 30 grudnia 2016 r. z załącznikiem oraz opinią uzupełniającą biegłej geodety K. P. z dnia 21 kwietnia 2017 r. z załącznikiem, znajdującymi się na k. 831-837 oraz na k. 885-889, stanowiącymi integralną część niniejszego postanowienia;

III.  oddalić wniosek w pozostałym zakresie;

IV.  stwierdzić, że każdy uczestnik ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie, w tym koszty instancji odwoławczej;

V.  nakazać pobrać od wnioskodawczyni na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gryficach kwotę 1.927,04 zł (jednego tysiąca dziewięciuset dwudziestu siedmiu złotych i czterech groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSR Małgorzata Kowalska

Sygn. akt I Ns 98/14

UZASADNIENIE

(...) Spółka Akcyjna w miejscowości K. wniósł w dniu 2 marca 2012 r. o stwierdzenie, że nabyła przez zasiedzenie w roku 2006 służebność gruntową na nieruchomościach położonych w gminie R., oznaczonych nr (...) oraz (...), których właścicielem była w ówczesnym czasie uczestniczka postępowania J. D., a dla których Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi KW nr (...), polegającą na: zapewnieniu każdoczesnemu właścicielowi linii energetycznej 400 kV K.- D. prawa dostępu, przechodu i przejazdu, w tym sprzętem ciężkim przez obciążoną nieruchomość - działki o numerze ewidencyjnym (...) dla właścicieli linii energetycznej oraz osób przez nich upoważnionych w celu wykonywania eksploatacji, konserwacji, naprawy modernizacyjnej, remontów oraz przeprowadzania innych napraw lub usuwania awarii linii, wymiany słupa linii elektroenergetycznej o napięciu 400 kV K.-D. przechodzącej przez wskazane powyżej nieruchomości. Ponadto wnioskodawczyni domagała się ustalenia obowiązku znoszenia przez właścicieli nieruchomości obciążonej ograniczeń i zakazów wynikających z istnienia pasa technologicznego linii po 25 metrów od osi linii, w tym zakazie wznoszenia w tym pasie budynków mieszkalnych, zakazie utrzymania w tym pasie technologicznym drzew i krzewów oraz roślinności przekraczającej 3 m wysokości, a także korzystaniu z nieruchomości obciążonej w sposób zgodny z aktualnie obowiązującymi przepisami dotyczącymi linii elektroenergetycznych, ochrony zdrowia i życia ludzkiego oraz ochrony środowiska. Jednocześnie wnioskodawczyni sformułowała wniosek o ustalenie, że lokalizacja wszelkich obiektów, jak również zmiany w kwalifikacji nieruchomości w obrębie pasa technologicznego linii będzie uzgadniana z właścicielem linii elektroenergetycznej. Wnioskodawczyni wniosła ponadto o zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W uzasadnieniu wskazała, że służebność gruntowa, której stwierdzenia zasiedzenia się domaga, wynika z wykonania wchodzącej w skład przedsiębiorstwa wnioskodawcy linii energetycznej o napięciu 400 kV relacji K.- D.. W skład tej linii wchodzi m.in. fragment linii energetycznej posadowionej na wskazanej w petitum nieruchomości. Dokładnie rzeczony fragment jest posadowiony na działkach o numerze ewidencyjnych (...) położonych w obrębie ewidencyjnym P. gmina R.. Nieruchomość ta stanowi własność uczestniczki postępowania. Linia energetyczna jest przez wnioskodawcę posiadania w sposób nieprzerwany od 1976 r., kiedy to zakończono budowę linii energetycznej o napięciu 400 kV relacji K. - D. obejmujący przedmiotowy fragment. Od wskazanego momentu wnioskodawczyni korzysta z opisanego powyżej fragmentu linii energetycznej. (...) Spółka Akcyjna w imieniu wnioskodawczyni eksploatują przedmiotową linię. Rzeczona linia wchodzi w skład przedsiębiorstwa przesyłowego należącego do wnioskodawczyni. Stanowi ona trwałe i widoczne urządzenie w rozumieniu art. 292 kc, gdyż jest ona wynikiem świadomego i celowego działania ludzkiego. Posiadanie przedmiotowej służebności gruntowej o treści służebności przesyłu, o której mowa w art. 305 ¹ kc od chwili wybudowania przedmiotowej linii energetycznej ma charakter posiadania samoistnego. W uznaniu wnioskodawczyni, zważywszy na termin wskazany powyżej, w 2006 r. upłynął trzydziestoletni termin zasiedzenia, o którym mowa w art. 172 §2 kc w zw. z art. 292 kc.

Wraz z wnioskiem wnioskodawczyni sformułowała wniosek o udzielenie zabezpieczenia poprzez zezwolenie jej na dokonanie wycinki wzrastających w linię drzew nasadzeń w postaci pseudorobinii akacjowej.

W odpowiedzi na wniosek ówczesna uczestniczka postępowania J. D. wniosła o:

- oddalenie wniosku w całości,

- zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki postępowania kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnika w kwocie 17 zł. W uzasadnieniu ówczesna uczestniczka wskazała, że wnioskodawczyni wykazał jedynie okoliczność wybudowania przedmiotowej linii. W uzasadnieniu wniosku brak jest zaś jakichkolwiek twierdzeń i dowodów na poparcie takiego, a nie innego zakresu służebności. Brak jest wykazania, iż wnioskodawczyni w żądanym zakresie korzystała z nieruchomości uczestnika, brak jest wskazania i wykazania części nieruchomości, z której wnioskodawczyni rzekomo w ogóle korzystała. Nadto wnioskodawczyni nie wykazała, iż kiedykolwiek „posiadała” zakazy (zabudowy, nasadzeń etc.), o których mowa w petitum wniosku. W dalszej części odpowiedzi na wniosek ówczesna uczestniczka podniosła szereg zarzutów przeciwko zasadności wniosku.

Postanowieniem z dnia 9 maja 2012 r. Sąd uwzględnił wniosek o zabezpieczenie i zezwolił wnioskodawczyni na dokonanie wycinki wzrastających w linię drzew nasadzeń w postaci pseudorobinii akacjowej na obszarze, na którym są posadowione te linie.

Ustosunkowując się do odpowiedzi na wniosek, wnioskodawczyni podtrzymała prezentowane stanowisko w sprawie.

W piśmie z dnia 29 października 2012 r. uczestniczka wniosła o ustanowienie na jej rzecz odpłatnej służebności gruntowej.

W piśmie z dnia 14 listopada 2012 r., wnioskodawczyni sprostowała omyłkę pisarską we wniosku i uściśliła, że stroną wnioskującą jest Spółka pod nazwą: (...) Spółka Akcyjna, co jest spójne z załączonymi pierwotnie pełnomocnictwami i KRS.

Jednocześnie wnioskodawczyni wskazała, że na mocy zarządzenia numer (...)/O./93 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 09 lipca 1993 r. dokonano podziału przedsiębiorstwa pod nazwą Zakład (...) w S. w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) S.A. w W.. Podział przedsiębiorstwa państwowego, o którym mowa wyżej został dokonany na zasadach określonych w ustawie z dnia 05 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki kraju. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy Minister Przemysłu i Handlu mógł zarządzić podział przedsiębiorstwa państwowego w celu utworzenia więcej niż jednej spółki lub w celu wniesienia zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do istniejącej spółki Skarbu Państwa albo wniesienia zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do innej spółki. Z powyższego wynika, że na podstawie ww. ustawy i zarządzeń doszło do podziału przedsiębiorstwa państwowego: Zakładu (...) w S. i wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia tego przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) S.A. W związku z przeniesieniem zorganizowanego mienia przedsiębiorstwa, spółka (...) S.A. wstąpiła w prawa i obowiązki dotyczące m.in. linii elektroenergetycznej 400 kV K. D.. Spółka (...) S.A. w 2007 r. zmieniła firmę na (...) S.A. Na skutek podziału (...) S.A.- w trybie art. 529 §1 pkt 4 ksh ( podział przez wydzielenie) w drodze przeniesienia na spółkę (...) z siedzibą w W. materialnych i niematerialnych składników majątkowych (...) S.A. stanowiących odrębne przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 (1) kc, a także obciążających je zobowiązań, (...) S.A. wstąpiła zgodnie z planem podziału, z dniem 31 grudnia 2007 r. ( dzień podziału zgodnie z art. 530 §2 zd. drugie ksh w drodze skucesji uniwersalnej częściowej we wszystkie prawa i obowiązki (...) S.A. związane z własnością linii elektroenergetycznej 400 kV relacji K. D.. W roku 2008 spółka (...) S.A. zmieniła firmę na (...) S.A.

W toku rozprawy dnia 06 czerwca 2013 r., pełnomocnik wnioskodawczyni wskazał, że wnioskodawczyni zmieniła nazwę na (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w miejscowości K..

Postanowieniem z dnia 06 czerwca 2013 r. Sąd wyłączył do odrębnego rozpoznania wniosek ówczesnej uczestniczki postępowania J. D. o ustanowienie odpłatnej służebności gruntowej.

Na rozprawie w dniu 26 czerwca 2013 r. pełnomocnik wnioskodawczyni wyjaśnił, że siedziba spółki pierwotnie mieściła się w W. obecnie mieści się w miejscowości K.. Spółka teraz nosi nazwę (...) Spółka Akcyjna w miejscowości K.. Podkreślił, że linia na spornym odcinku istnieje od 1976 r. i od czasu nie zmieniła swojego przebiegu.

Postanowieniem z dnia 4 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w Gryficach VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w Ł. oddalił wniosek wnioskodawczyni zasądzając od niej na rzecz uczestniczko zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazano m.in., że wnioskodawczyni wnosiła o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej o treści służebności przesyłu, zaś stwierdzając, że na płaszczyźnie przedmiotowej sprawy okres zasiedzenia upłynąłby po 3 sierpnia 2008 r., Sąd nie mógł z urzędu – wychodząc ponad żądanie wniosku - orzec o nabyciu przez zasiedzenie służebności przesyłu.

Postanowieniem z dnia 28 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie uchylił zaskarżone postanowienie w całości, zniósł postępowanie od dnia 30 stycznia 2013 r. i przekazał niniejszą sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gryficach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej. W uzasadnieniu wskazanego orzeczenia Sąd Odwoławczy wskazał, że postępowanie w sprawie od dnia 30 stycznia 2013 r. dotknięte jest nieważnością, gdyż sędzia sprawozdawca przeniesiona została na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Gryficach decyzją podpisaną przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Pismem z dnia 28 sierpnia 2014 r. wnioskodawczyni zmodyfikowała wniosek w ten sposób, że:

- wniosła o stwierdzenie, że (...) Spółka Akcyjna nabyła przez zasiedzenie w 2006 r. służebność gruntową o treści służebności przesyłu, o treści wskazanej we wniosku, z przebiegiem zaznaczonym na mapie sporządzonej 25 kwietnia 2013 r. przez biegłego geodetę,

ewentualnie o:

- stwierdzenie, że (...) Spółka Akcyjna nabyła przez zasiedzenie z dniem 2 lutego 2009 r. służebność przesyłu o treści wskazanej we wniosku, z przebiegiem zaznaczonym na mapie sporządzonej 25 kwietnia 2013 r. przez biegłego geodetę.

W dniu 15 stycznia 2015 r. uczestniczka J. D. sprzedała K. R. (1) działkę (...) położoną w miejscowości P., która powstała w wyniku podziału geodezyjnego działki (...) na wskazaną działkę oraz działkę nr (...). W tej samej dacie J. D. sprzedała K. R. (2) działkę gruntu nr (...) oraz działkę nr (...) położone w miejscowości P..

Postanowieniem z dnia 9 lutego 2015 r. Sąd Rejonowy w Gryficach wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników K. R. (1) i K. R. (2), zaś postanowieniem z dnia 10 marca 2015 r. – zwolniono od udziału w sprawie uczestniczkę J. J. – D..

W dniu 4 grudnia 2015 r. uczestnik K. R. (2) sprzedał na rzecz B. M. działki gruntu nr (...) położone w miejscowości P.. W tej samej dacie uczestniczka K. R. (1) sprzedała B. M. działkę numer (...) położoną w miejscowości P..

Postanowieniem z dnia 13 maja 2016 r. Sąd Rejonowy w Gryficach zwolnił od udziału w sprawie uczestników K. R. (1) i K. R. (2), wzywając jednocześnie do udziału w sprawie w charakterze uczestniczki B. M..

Uczestniczka B. M. nie zajęła merytorycznego stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Działki oznaczone w ewidencji gruntów numerem (...) i (...), położone w miejscowości P., gmina R., powiat (...), dla których Sąd Rejonowy w Gryficach, ówczesny IX Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w (...), prowadził księgę wieczystą nr (...) stanowiły przedmiot własności J. D. - od 5 lutego 2003 r. do 15 stycznia 2015 r.

W dniu 15 stycznia 2015 r. uczestniczka J. D. sprzedała K. R. (1) działkę (...) położoną w miejscowości P., która powstała w wyniku podziału geodezyjnego działki (...) na wskazaną działkę (...) oraz działkę nr (...). W tej samej dacie J. D. sprzedała K. R. (2) działkę gruntu nr (...) oraz działkę nr (...) położone w miejscowości P.. Działka (...) położona jest poza pasem technologicznym linii 400 kV. Dla działki (...) położonej w miejscowości P. Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...). Dla działki (...) położonej w miejscowości P. Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...).

W dniu 4 grudnia 2015 r. uczestnik K. R. (2) sprzedał na rzecz B. M. działki gruntu nr (...) położone w miejscowości P.. W tej samej dacie uczestniczka K. R. (1) sprzedała B. M. działkę numer (...) położoną w miejscowości P..

Obecnie właścicielem działek (...) położonych w miejscowości P., dla których Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi odpowiednio księgę wieczystą (...) oraz księgę wieczystą (...) pozostaje B. M..

Dowód:

- przesłuchanie J. D. w charakterze strony - k. 374,

- protokół oględzin nieruchomości wraz z dokumentacją fotograficzną - k.268-274,

- odpis księgi wieczystej nr (...) - k. 18-27, 581,

- odpis księgi wieczystej nr (...) – k. 617,

- wydruk księgi wieczystej nr (...) – k. 749-752,

- akta ksiąg wieczystych nr (...) wraz z dokumentami,

- umowa sprzedaży z dnia 05 lutego 2003 r. k. 423-425,

- umowy sprzedaży z dnia 15 stycznia 2015 r. z aneksami – k. 563-579,

- umowy sprzedaży z dnia 4 grudnia 2015 r. – k. 764-768.

Do dnia 05 lutego 2003 r. działki nr (...) (jako powstała później w wyniku podziału działki (...)) pozostawały własnością Skarbu Państwa, który przejął je na podstawie dekretu z dnia 18 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich. Do 31 lipca
1992 r. działką (...) zarządzał Kombinat Państwowych Gospodarstw Leśnych w S.. Po likwidacji kombinatu zarząd nad działkami nr (...) przejęła (...) w W., która 05 lutego 2003 r. zawarła z J. J. – D. umowę sprzedaży.

Dowód:

- pismo Starostwa Powiatowego w Ł. z dnia 21.06.2013 r. - k. 420,

- wypisy z rejestru gruntów k. - 421-422,

- decyzja Wojewody (...) z dnia 31 lipca 1992 r.- k. 352.

Na działce (...) (poprzednio (...)) usytuowana była i jest linia elektroenergetyczna 400 kV, relacji K. - D., w ramach której znajdują cztery konstrukcje wsporcze podtrzymujące linię. Dwa słupy są przelotowe, oznaczone numerami (...), a dwa słupy są oporowo - narożne oznaczone numerami (...). Linia ta na działce (...) zajmujące pas gruntu o długości (...),70 m, szerokości w skrajnych punktach od 20,50 m do 25,30 m (średnio 23,30 m) i powierzchni 2,9982 ha.

Na działce (...) usytuowana była i jest linia elektroenergetyczna 400 kV, relacji K. - D., w ramach której znajduje się jedna konstrukcja wsporcza - słup przelotowy oznaczony numerem 266, który podtrzymuje dalszy odcinek linii. Linia ta na działce (...) zajmujące pas gruntu o długości 94,20 m, średniej szerokości 20,80 m i o powierzchni 0,1972 ha.

Dowód:

- zeznania świadka D. D. (2) k. 133-134,

- protokół oględzin z fotografiami k. 268-274,

- opinia uzupełniająca biegłego geodety z dnia 30.12.2016 r. z załącznikiem – k. 831-837,

- opinia uzupełniająca biegłego geodety z dnia 21.04.2017 r. z załącznikiem – k. 885-889,

- ustana opinia biegłego geodety – k. 895-897.

Decyzja o budowie linii elektroenergetycznej 400 kV relacji K. - D. została podjęta przez Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, który w dniu 27 kwietnia 1974 r. zezwolił na:

1) zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne oraz zmianę uprawy leśnej na inny rodzaj użytkowania:

a)  powierzchni 4,30 ha gruntów leśnych położonych pasem o szerokości 8-32,2 m w świetle koron drzew i o długości 1320 m w oddziałach 281, 455, 459, 460 Nadleśnictwa R. - (...) S.;

b)  powierzchni 0,03 hs gruntów leśnych położonych pasem o szerokościach 7 i 13 m w świetle koron drzew o długości 20 m w oddziałach 282, 284 Nadleśnictwo K. obręb W. - (...) S.,

c)  powierzchni 9,35 ha gruntów leśnych położonych pasem o szerokościach 5,7-34,2 m w świetle koron drzew i o długościach (...) w oddziałach 73,74,75,76,82,83,156,157,158, 162,163,306,308 Nadleśnictwa Ł. - (...) S.,

d)  powierzchni 11,20 ha gruntów leśnych położonych pasem o szerokościach 7,8-31,4 m w świetle koron drzew i długości 3710 m w oddziałach 3,9,10,11,45,62, (...),198,204,255,340,347 Nadleśnictwo Ś. (...) S.,

e)  powierzchni 4,88 ha gruntów leśnych położonym pasem o szerokościach 6,4-31,4 m w świetle koron drzew i odległości (...) w oddziałach 51,56, 57,69, 70, 88, 90 Nadleśnictwa R. (...) S.,

f)  powierzchni 3,44 ha gruntów leśnych położonych pasem o szerokości 31,4 m w świetle koron drzew i o długości 758 m w oddziałach 111,463,490, 502 i 35/4 Nadleśnictwa B. - (...) S.,

2) pobudowanie i utrzymanie na tych gruntach linii elektroenergetycznej 400 kV S. – K.,

3) ustanowienie słupów nośnych na gruntach nieleśnych w oddziałach 281, 459, 46 Nadleśnictwa R. (...) S. na długości 13 m w oddziałach 284 Nadleśnictwa K. na długości około 15 m w oddziałach 73,74,75, 82,157,158,162,163, 308 Nadleśnictwa Ł. na długości 457 w oddziałach 3,11,46,62, 197, 198,204,340,347 Nadleśnictwa Ś. (...) S. na długości 347 m w oddziałach 61,66, 68, 89, 88, 90 Nadleśnictwo R. na długości 52 m oraz w oddziałach 111, 325, 502 Nadleśnictwa B. na długości 215

4) dopuszczenie Zakładu (...) w S. do korzystania w wymienionych gruntów na warunkach zarządzenia Ministra Leśnictwa z dnia 19 listopada 1952 r. w sprawie wytycznych do zagospodarowania terenów zajętych pod linie wysokiego napięcia.

Decyzją z dnia 03 lipca 1975 r. Minister Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego zezwolił na:

1)  zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nierolnicze i nieleśne oraz na zmianę uprawy leśnej na inny rodzaj użytkowania na:

a)  powierzchni 1,69 ha gruntów leśnych położonych pasem szerokości od 7,8 do 19,8 m w świetle koron drzew i o długości lewej 796 m i długości prawej 274 m w oddziałach 281, 460 Nadleśnictwa R. ob. R. Wschód;

b)  powierzchni 0,65 ha gruntów leśnych położonych pasem szerokości 13,7 m w świetle koron drzew o długości 40 m w oddziale 282 Nadleśnictwo K. obręb. W.,

c)  powierzchni 3,06 ha gruntów leśnych położonych pasem o szerokości od 0,8 m do 22,8 m w świetle koron drzew i o długości lewej 177, długości prawej 428 m w oddziałach 73, 74, 75,76, 83, 157, 162,163, 308 Nadleśnictwa Ł. obręb Ł.,

d)  powierzchni 4,43 ha gruntów leśnych położonych pasem o szerokości od 2,8 do 20,8m w świetle koron drzew o długości (...) w oddziałach 347,723, 255, 204, 197, 62, 46, 45, 11, 9, 3 Nadleśnictwo Ś.;

e)  powierzchni 3,18 ha gruntów leśnych położonych pasem o szerokości 3,8 do 20,8 w świetle koron drzew i o długości 2680 w oddziałach 90, 69,68,67,61,65 Nadleśnictwo R.,

f)  powierzchni 0,70 ha gruntów leśnych położonych pasem o szerokości od 2,8 do 14,8 m w świetle koron drze o długości 711 w oddziałach 500,502, 35/4, 111 Nadleśnictwo B.

2. dodatkowe poszerzenie pasa wycinki podstawowej pod linią elektryczną napowietrzną 400 kV S. K.,

3. dopuszczenie Zakładu (...) w S. do korzystania w wymienionych gruntów na warunkach zarządzenia Ministra Leśnictwa z dnia 19 listopada 1952 r. w sprawie wytycznych do zagospodarowania terenów zajętych pod linie wysokiego napięcia.

Dowód:

- karta wstępna - k. 28,

- decyzja Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 27.04.1974 r. - k. 29 -30,

- decyzja Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 05.07. 1975 r. - k. 31-32,

- pismo Zastępcy Nadleśniczego z dnia 18.06. 2013 r. - k. 418,

- pismo Zastępcy Nadleśniczego z dnia 17.06.2013 r. - k. 401,

- wyrys z mapy przeglądowej - k. 402 -404.

Budowa linii napowietrznej 400 kV K. - D. została ukończona w 1976 r. Od chwili zakończenia jej budowy linii oraz objęcia w posiadanie linia ta była i jest eksploatowana, odbywała się za jej pośrednictwem dystrybucja energii, poddawano ją okresowym przeglądom, modernizowano - remontowano, a gdy zaistniała taka potrzeba - usuwano awarie.

W imieniu wnioskodawczyni urządzenia energetyczne na działkach nr (...) eksploatowane były i są obecnie przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w P., która odpowiada za utrzymanie linii w stanie technicznym pozwalającym na bezawaryjną pracę. Pracownicy tej spółki co najmniej dwa razy do roku dokonują sprawdzeń stanu technicznego linii, podczas których dokonują oględzin, oceny stanu technicznego słupów, izolacji przewodów. Na podstawie tych oględzin (...) S.A. z siedzibą w P. zwracają się do właściciela linii- (...) S.A. w miejscowości K. o zgodę na wykonanie prac remontów, których koszty ponosi wnioskodawca. 10 lat temu dokonano modernizacji linii, która polegała na wymianie linki odgromowej. Do usuwania awarii wykorzystywany jest ciężki sprzęt: podnośniki oraz samochody. Oględziny nie wymagały i nie wymagają użycia ciężkiego sprzętu – dokonywane są przy użyciu samochodu terenowego przemieszczającego się wzdłuż linii, albo realizowane są piechotą. Podczas oględzin pracownicy (...) S.A. z siedzibą w P. wchodzą na działki nr (...) bez zgody uczestniczki postępowania.

Teren, na którym przebiega linia napowietrzna 400 kv relacji K. – D. jest zróżnicowany, znajdują się na nim rzeki, jeziora i bagna.

W pewnym okresie na terenie działek (...) i wówczas (...), na których posadowiona jest infrastruktura elektroenergetyczna, pojawiła się uprawa pseudorobinii akacjowej. W dniu 9 maja 2012 r. wnioskodawczyni uzyskała w toku niniejszego postępowania – w trybie zabezpieczenia – zezwolenie na dokonanie wycinki wzrastających w linię drzew nasadzeń w postaci pseudorobinii akacjowej na obszarze, na którym jest posadowiona linia elektroenergetyczna. (...) S.A. z siedzibą w P. zleciły wycinkę firmie zewnętrznej. W 2015 r. plantacja pseudorobinii akacjowej na działkach (...) została zlikwidowana przez ówczesnych właścicieli. Aktualnie na ww. działkach nie jest uprawiana pseudorobinia akacjowa.

Od czasu powstania w 1976 r. linia elektroenergetyczna 400 kv relacji K. – D. nie zmieniła swojego przebiegu. Jest to linia o magistralnym znaczeniu. Stanowi część szyny północnej krajowego systemu energetycznego, który zasila w energię elektryczną K. i G., a także system elektroenergetyczny Szwecji.

Dowód:

- zeznania D. D. (2) - k. 132-133,

- zeznania uczestniczki postępowania - k. 374,

- umowa generalna z dnia 07.03.2012 r. - k. 230-261,

- pismo K. R. (2) z dnia 23 marca 2015 r. – k. 622,

- pismo K. R. (1) z dnia 23 marca 2015 r. – k. 627,

- dokumentacja fotograficzna – k. 623-625, 628-631,

- opinia uzupełniająca biegłego geodety z dnia 30.12.2016 r. z załącznikiem – k. 834.

Urządzenia położone na działkach stanowiących własność B. M. (...)) stanowią środki trwałe majątku wnioskodawczyni, a wcześniej jej poprzedników prawnych. Linia napowietrzna 400 kV K. – D. po jej wybudowaniu została przekazana do eksploatacji przedsiębiorstwu państwowemu pod nazwą Zachodni O. Energetyczny w P., który zrzeszał Zakład (...) w S. i Zakład (...) w K.. Do słupa nr (...) (T. P.) linię eksploatował Zakład (...) w S., od słupa (...) do stacji D. Zakład (...) w K.. W 1993 r. na podstawie Zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 09 lipca 1993 r. dokonano podziału przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) w S. w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) S.A. w W.. (...) spółki akcyjnej (...) S.A. w W., która zmieniła nazwę na (...) S.A. z siedzibą w L. została wniesiona m.in. linia 400 kV K. D.. Dnia 5 grudnia 2007 r. nadzwyczajne walne zgromadzenie (...) S.A. z siedzibą w L. podjęło uchwałę o podziale spółki przez wydzielenie w trybie określonym w art. 529 § 1 pkt 4 k.s.h. w drodze przeniesienia części majątku spółki na (...) S.A. z siedzibą w W.. Podział został dokonany na zasadach określonych szczegółowo w planie podziału uzgodnionym przez spółkę i spółkę przejmującą w dniu 30 sierpnia 2007 r. ogłoszonym w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nr 194 ( (...)) pozycja 12425 z dnia 05 października. Podział miał na celu realizację „Programu dla elektroenergetyki” przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 28 marca 2006 r. zakładającego całkowite wydzielenie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego ( (...)) razem z majątkiem sieciowym z (...) S.A. (po zmianie nazwy (...) S.A.) i przekazanie wydzielonego OSP Skarbowi Państwa. W toku podziału nastąpiło wyłączenie z majątku spółki dzielonej materialnych i niematerialnych składników potrzebnych do realizacji zadań OSP stanowiących odrębne przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ^{( 1)} kc, a także zobowiązań obciążających wydzielone przedsiębiorstwo o przejęcie ich przez (...) S.A. z siedzibą w W.. Skutkiem tego (...) S.A. z siedzibą w W. przejęła majątek sieciowy spółki (...) S.A. z siedzibą w L., w tym linie energetyczną 400 kV relacji K. - D.. W 2008 r. spółka (...) S.A. przeniosła swoją siedzibę z W. do miejscowości K., a 09 stycznia 2013 r. zmieniła nazwę na (...) Spółka Akcyjna.

Dowód:

- zeznania świadka D. D. (2) - k. 133-134,

- karta wstępna - k. 28,

- zestawienie inwentarza linii napowietrznej 400 kV relacji K.- D. – k. 34-35,

- zarządzenie Ministra Przemysłu z dnia 09 lipca 1993 r. nr 196/O./93 - k. 149-150,

- wykaz składników majątkowych przekazanych do (...) S.A. - k. 151,

- protokół zdawczo odbiory z przekazania- przejęcia linii i stacji najwyższych napięć z Zakładu (...) do (...) S.A. - k. 152- 156,

- załącznik nr 1: G. przekazania obiektów - k. 157,

- załącznik nr 1 a - k.161-163,

- załącznik nr 1 b - k. 164- 166,

- akt notarialny A Nr (...) - k. 167-172,

- wykaz zarządzeń Ministra Przemysłu i Handlu wydanych na podstawie ustawy z dnia 05.02.1993 r. o przekształceniu własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki - k. 173- 177,

- załącznik nr 2 do uchwały walnego zgromadzenia spółki akcyjnej (...) - k. 180,

- odpis KRS - k. 183- 198,

- akt notarialny rep. A Nr (...) - k. 209 -215,

- akt notarialny rep. A Nr (...) - k. 216- 223,

- Monitor Sądowy i Gospodarczy (...) - k. 199- 208.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek okazał się częściowo zasadny.

Nowelizacją, która weszła w życie 3 sierpnia 2008 r., ustawodawca wprowadził do systemu prawnego ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności przesyłu. Zgodnie z art. 305 ¹ kc nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 kc, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Ustanowienie służebności przesyłu może nastąpić na rzecz podmiotu, który jest przedsiębiorcą i prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Przedmiotem działalności takiego przedsiębiorcy powinna być działalność związana z wykorzystaniem urządzeń przesyłowych.

Na płaszczyźnie przedmiotowej sprawy wnioskodawczyni domagała się stwierdzenia nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej o treści służebności, ewentualnie stwierdzenia nabycia służebności przesyłu w związku z art. 292 kc, powołując się na niezmienne i nieprzerwane samoistne posiadanie służebności skutkujące jej zasiedzeniem.

Stosownie do treści z treścią art. 305 ⁴ kc do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Te z kolei stanowią, że do nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia stosuje się przepisy o zasiedzeniu nieruchomości. Zatem nabycie służebności przesyłu może nastąpić po upływie dwudziestoletniego okresu korzystania z rzeczy w dobrej wierze oraz trzydziestoletniego okresu korzystania z rzeczy w przypadku złej wiary (art. 172 kc). Przyjęcie dłuższego okresu zasiedzenia wynika z zastosowania art. 9 ustawy z dnia 28.07.1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U.1990.55.321), która wprowadziła dłuższe terminy niezbędne do zasiedzenia prawa, a zgodnie z którym do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy; dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie.

Przepis art. 176 kc zakłada, iż zaliczenie posiadania poprzednika jest możliwe, jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania.

Do dnia 30.09.1990 r. niemożliwe było nabycie prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa w drodze zasiedzenia.

Na wstępie wyjaśnić należy, że Sąd podziela ugruntowane w orzecznictwie i doktrynie stanowisko, iż jest dopuszczalne zasiedzenie służebności przesyłu - i to także przy doliczeniu okresu jej posiadania sprzed chwili wprowadzenia przepisów regulujących jej instytucję. Odnotować przy tym należy, że o ile stan faktyczny uzasadnia stwierdzenie, że do zasiedzenia doszło przed dniem 3 sierpnia 2008 r. Sąd stwierdza w takim, przypadku zasiedzenie służebności gruntowej o treści służebności przesyłu. Po wskazanej zaś dacie, dopuszczalne jest stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu (uchwała SN z dnia 7 października 2008 r., sygn. III CZP 89/08, G. B. „Urządzenia przesyłowe” Wyd. 1. L. N. 2008 str. 72-75). Jednoznaczne stanowisko w odniesieniu do analizowanej kwestii zajął także Sąd Najwyższy w uchwale z dnia z dnia 22 maja 2013r., III CZP 18/13, w której stwierdził, iż „Przed wejściem w życie art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c. było dopuszczalne nabycie w drodze zasiedzenia na rzecz przedsiębiorcy służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu. Okres występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu przed wejściem w życie art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c. podlega doliczeniu do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności”. Należy zwrócić uwagę, że w postępowaniu o stwierdzenie zasiedzenia Sąd stosuje do orzeczenia odpowiednio przepisy dotyczące stwierdzenia nabycia spadku, co oznacza, że z urzędu bada, czy doszło do zasiedzenia, a jeśli tak, to przez kogo i kiedy. Stwierdzenie zasiedzenia jest bowiem orzeczeniem deklaratoryjnym, stwierdzającym jedynie zaistnienie pewnego nowego stanu prawnego, zatem Sąd nie jest związany wnioskami stron ani co do terminu zasiedzenia, ani co do wskazania osoby, na rzecz której zasiedzenie ma być stwierdzone (postanowienie Sądu Najwyższego z 21 listopada 2013r., III CSK 316/12). Podkreślenia w tym miejscu wymaga ponadto okoliczność, iż Sądowi znana jest treść postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2016 r., wydanego w sprawie IV CSK 510/15, gdzie wskazano że z chwilą uzyskania – na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych - własności urządzeń przesyłowych, posadowionych na nieruchomościach będących wówczas własnością Skarbu Państwa, przedsiębiorstwo państwowe uzyskiwało – z mocy prawa oraz jako prawo związane z własnością tych urządzeń i obciążające owe nieruchomości – służebność gruntową odpowiadającą treścią służebności przesyłu. W ocenie Sądu katalog ograniczonych praw rzeczowych jest zamknięty, zaś kwestie związane z ustanowieniem służebności (w tym gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu) kodeks cywilny normuje w sposób wyczerpujący.

Przeprowadzone postępowanie wykazało, iż nieruchomości stanowiące działki gruntu (...) (uprzednio (...), położone w miejscowości P., gmina R., powiat (...), dla których Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgi wieczyste o numerach odpowiednio (...) i (...) do dnia 05 lutego 2003 r. stanowiły własność Skarbu Państwa, który przejął je na podstawie dekretu z dnia 18 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich. Do 31 lipca
1992 r. działką (...) (z której wydzielone następnie działkę (...)) zarządzał Kombinat Państwowych Gospodarstw Leśnych w S.. Po likwidacji kombinatu zarząd nad działkami nr (...) przejęła (...) w W., która 05 lutego 2003 r. zawarła z J. J. – D. umowę sprzedaży. W dniu 15 stycznia 2015 r. J. D. sprzedała natomiast K. R. (1) działkę (...) położoną w miejscowości P., która powstała w wyniku podziału geodezyjnego działki (...) na wskazaną działkę (...) oraz działkę nr (...). W tej samej dacie J. D. sprzedała K. R. (2) działkę gruntu nr (...) oraz działkę nr (...) położone w miejscowości P.. Ostatecznie w dniu 4 grudnia 2015 r. uczestnik K. R. (2) sprzedał na rzecz B. M. działki gruntu nr (...) położone w miejscowości P.. W tej samej dacie uczestniczka K. R. (1) sprzedała B. M. działkę numer (...) położoną w miejscowości P..

Sąd ustalił, iż na nieruchomości:

- stanowiącej działkę (...) (wydzieloną z działki (...)) usytuowana była i jest linia elektroenergetyczna 400 kV, relacji K. - D., w ramach której znajdują cztery konstrukcje wsporcze podtrzymujące linię. Dwa słupy są przelotowe, oznaczone numerami (...), a dwa słupy są oporowo - narożne oznaczone numerami (...). Linia ta na działce (...) zajmujące pas gruntu o długości (...),70 m, szerokości w skrajnych punktach od 20,50 m do 25,30 m (średnio 23,30 m) i powierzchni 2,9982 ha.

- stanowiącej działkę (...) usytuowana była i jest linia elektroenergetyczna 400 kV, relacji K. - D., w ramach której znajduje się jedna konstrukcja wsporcza - słup przelotowy oznaczony numerem 266, który podtrzymuje dalszy odcinek linii. Linia ta na działce (...) zajmujące pas gruntu o długości 94,20 m, średniej szerokości 20,80 m i o powierzchni 0,1972 ha.

W świetle zgromadzonych w przedmiotowej sprawie dowodów nie ulega przy tym wątpliwość, że od momentu wybudowania linii napowietrznej 400 kV, relacji K. – D., korzystanie z urządzeń przesyłowych położnych na nieruchomości B. M. sprowadzało się (i nadal się sprowadza) do dokonywania dystrybucji energii elektrycznej, eksploatacji, kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji, remontów, usuwania awarii, wymianie urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej. Urządzenia energetyczne na działkach nr (...) eksploatowane były i są obecnie przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w P., która odpowiada za utrzymanie linii w stanie technicznym pozwalającym na bezawaryjną pracę. Pracownicy tej spółki co najmniej dwa razy do roku dokonują sprawdzeń stanu technicznego linii, podczas których dokonują oględzin, oceny stanu technicznego słupów, izolacji przewodów. Na podstawie tych oględzin (...) S.A. z siedzibą w P. zwracają się do właściciela linii- (...) S.A. w miejscowości K. o zgodę na wykonanie prac remontów, których koszty ponosi wnioskodawca. 10 lat temu dokonano modernizacji linii, która polegała na wymianie linki odgromowej. Do usuwania awarii wykorzystywany jest ciężki sprzęt: podnośniki oraz samochody. Oględziny nie wymagały i nie wymagają użycia ciężkiego sprzętu – dokonywane są przy użyciu samochodu terenowego przemieszczającego się wzdłuż linii, albo pracownicy realizują je obchodząc linię.

Jednocześnie brak jest w ocenie Sądu podstaw do przyjęcia, aby na przestrzeni lat poprzednicy prawni wnioskodawczyni, bądź też ona sama, zobowiązywali właścicieli działek na których posadowiona jest infrastruktura elektroenergetyczna do powstrzymywania się od uprawiania gruntów i wznoszenia budowli oraz utrzymywania roślinności przekraczającej 3 metry wysokości - pod liniami, obok słupów oraz w odległości po 25 metrów od osi linii. Brak jest też podstaw do przyjęcia, że w okresie poprzedzającym zainicjowanie postępowania w niniejszej sprawie – wnioskodawczyni lub jej poprzednicy prawni dokonywali wycinki plantacji pseudorobinii akacjowej. Składając zeznania w dniu 5 listopada 2012 r. świadek D. D. (2) wskazywał, że wycinka tego rodzaju miała miejsce, co potwierdzone zostało twierdzeniami ówczesnej uczestniczki przesłuchanej w charakterze strony. Należy jednak zauważyć, że miało to miejsce już po zabezpieczeniu roszczenia wnioskodawczyni przez Sąd postanowieniem z dnia 9 maja 2012 r. poprzez zezwolenie wnioskodawczyni na dokonanie takowej wycinki. Jako że wycinka ta miała miejsce już po upływie okresu zasiedzenia (o czym w dalszej kolejności), brak jest podstaw do twierdzenia, że stanowiła ona czynność związaną z faktycznym korzystaniem przez wnioskodawczynię z działek uczestniczki w trakcie biegnącego okresu zasiedzenia. Odnotować w tym miejscu należy, że w 2015 r. uprawa pseudobobinii została zlikwidowana i tak stan utrzymuje się po dziś dzień. Wskazać nadto należy, że korzystanie przez wnioskodawczynię i jej poprzedników prawnych z urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej położnej na nieruchomości stanowiącej działki (...) nie było ani ustalane ani konsultowane z właścicielem nieruchomości, w tym z uczestniczką. Opisane czynności, dokonywane bez zgody właścicieli działek.

W dalszej kolejności Sąd badał czy do objęcia w posiadanie tego prawa doszło w dobrej czy w złej wierze i uznał, iż miało ono charakter objęcia w dobrej wierze. Artykuł 7 kc
nakazuje przyjąć, że wejście w posiadanie nastąpiło w dobrej wierze. „Domniemanie dobrej wiary (art. 7 KC) może być dopiero obalone przez wykazanie, że stan faktyczny jest inny, niż domniemanie nakazuje uznawać, a zatem niezbędne jest przeprowadzenie dowodu przeciwieństwa. Poddanie w wątpliwość stanu dobrej wiary nie pozwala jeszcze nawet Sądowi na dokonanie ustalenia innego niż nakazane domniemaniem ustalenie dobrej wiary. Domniemanie zawarte w art. 7 KC nakazuje zatem rozstrzygnąć na korzyść dobrej wiary sytuację, gdy zgromadzony i prawidłowo oceniony materiał dowodowy nie wystarcza do usunięcia niepewności co do dobrej lub złej wiary.” – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.02.2017r., II CSK 157/16. W ocenie Sądu pozytywna wiedza przedsiębiorstwa przesyłowego, które swoje czynności wykonywało w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa oraz na nieruchomości Skarbu Państwa, przesądza o przyjęciu w niniejszej sprawie wniosku, iż do objęcia nieruchomości w posiadanie w zakresie przebiegu linii energetycznej doszło w dobrej wierze. Analiza stanu faktycznego wskazuje, że w terminach objęcia służebności w posiadanie, poprzednicy prawni wnioskodawczyni (osoby wchodzące w skład organów przedsiębiorstw państwowych) pozostawali w usprawiedliwionym przekonaniu, iż posiadanie służebności odpowiadającej aktualnej treści służebności przesyłu jest posiadaniem wykonywanym z poszanowaniem prawa właściciela nieruchomości, na których znajdowały się urządzenia infrastruktury energetycznej. Istotnym z punktu widzenia uzyskania przez poprzednika prawnego wnioskodawczyni posiadania omawianych nieruchomości w dobrej wierze, jest też fakt, że budowa linii K. – D. w latach siedemdziesiątych przeprowadzana była na gruncie państwowym przez przedsiębiorstwo państwowe, zaś po jej wzniesieniu pozostawała w dyspozycji tego przedsiębiorstwa . W dacie wzniesienia linii Skarb Państwa - ówczesny właściciel nieruchomości oraz jednocześnie inwestor i właściciel linii - godził się na zajęcie swoich nieruchomości w zakresie niezbędnym do wzniesienia urządzeń i późniejszej ich eksploatacji. Skarb Państwa będący właścicielem gruntów, był jednocześnie organem założycielskim przedsiębiorstwa państwowego, obowiązanym do wyposażenia przedsiębiorstwa w środki niezbędne do prowadzenia działalności określonej w akcie prawnym o jego utworzeniu. Z chwilą nabycia odrębnej od Skarbu Państwa własności ("uwłaszczenia") przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w S. niewątpliwie powinno mieć świadomość, że grunty, nad którymi przebiega linia nie są jego własnością, co nie jest jednak tożsame z wiedzą o braku uprawnienia do korzystania z tych gruntów w dotychczasowym zakresie. Sposób i zakres korzystania z gruntów, jak też konieczność takiego korzystania w związku z celem działalności przedsiębiorstwa nie uległy zmianie. Brak jest w ocenie Sadu jakichkolwiek przesłanek do stwierdzenia, że prawo do posiadania było kwestionowane. Odnotowania wymaga przy tym okoliczność, że właściciel zajętych nieruchomości (Skarb Państwa) w żaden sposób nie podważał tego prawa, ani zakresu posiadania i nie ingerował w nie. Nie istniały zatem obiektywne przesłanki do powzięcia wątpliwości co do zgody właściciela na użytkowanie linii w dotychczasowy sposób. Poprzednik prawny wnioskodawczyni miał zatem uzasadnione podstawy do przeświadczenia, że posiadanie jest zgodne z wolą właściciela i wynikającym z niej uprawnieniu do korzystania z nieruchomości w dotychczasowym zakresie. Również podział przedsiębiorstwa państwowego Zakładu (...) w S., dokonany przez organ państwowy a zatem przy udziale Skarbu Państwa (ówczesnego właściciela zajętych nieruchomości) nie skutkował jakimikolwiek działaniami właściciela dla uregulowania, czy zmiany istniejącej sytuacji prawnej i faktycznej nieruchomości zajętych pod linię, która nadal pozostawała w dyspozycji (...) S.A. wraz z niezakłóconym korzystaniem z nieruchomości Skarbu Państwa. Wnioskodawczyni i jej poprzednicy prawni posiadali służebność i wykonywali związane z nią prawa za co najmniej dorozumianą akceptacją właściciela. Sama świadomość, że grunty, przez które przebiega linia nie są własnością wnioskodawczyni nie podważyła skutecznie uzasadnionego przeświadczenia, że zakres posiadania służebności jest zgodny z wolą właściciela, który najpierw zezwolił na wybudowanie linii na własnych gruntach, udostępnił grunt pod budowę i akceptował jej wykorzystywanie, a następnie będąc podmiotem przekształceń ustrojowych i własnościowych oraz uczestnicząc w przekształceniach przedsiębiorstwa, nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń, roszczeń, czy też woli zmiany istniejącego stanu rzeczy przez odmienne uregulowanie stosunków prawnych. W takim przeświadczeniu dodatkowo utwierdzał wnioskodawczynię i jej poprzedników prawnych fakt niekwestionowania tego stanu rzeczy przez wiele lat, pomimo niewątpliwie znacznego zakresu i oczywistości ingerencji w nieruchomości.

Wszystkie powyższe okoliczności prowadzą do wniosku, iż domniemanie dobrej wiary, jakie statuuje art. 7 kc, nie zostało na płaszczyźnie przedmiotowej sprawy obalone. Powyższe implikuje stwierdzenie, że wystarczającym dla zasiedzenia służebności przesyłu przez wnioskodawczynię był na płaszczyźnie przedmiotowej sprawy okres 20 letni.

Przedsiębiorstwa państwowe posiadały zdolność posiadania we własnym imieniu służebności, które wykonywały w stosunku do nieruchomości stanowiących własność osób fizycznych. Taka zdolność była początkowo wyłączona w stosunku do nieruchomości Skarbu Państwa. Uchylony art. 128 kc, który w brzmieniu obowiązującym do 1 lutego 1989 roku stanowił, że socjalistyczna własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługuje niepodzielnie Państwu (§ 1), a w granicach swej zdolności prawnej państwowe osoby prawne wykonywają w imieniu własnym względem zarządzanych przez nie części mienia ogólnonarodowego uprawnienia płynące z własności państwowej (§ 2), ustanawiał zasadę jednolitej własności państwowej, zgodnie z którą prawa rzeczowe, choćby wykonywane przez przedsiębiorstwa państwowe, w rzeczywistości pozostawały w gestii Skarbu Państwa. Konsekwencją takiego ukształtowania własności państwowej była niemożność zasiedzenia służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez przedsiębiorstwo państwowe na gruncie należącym do Skarbu Państwa. Przepis art. 172 kc wyłącza bowiem dopuszczalność zasiedzenia danego prawa przez podmiot, do którego ono w istocie należy. Sąd zachował w polu widzenia, że w dacie wejścia w życie nowelizacji art. 128 kc, a więc z dniem 1 lutego 1989 r. przedsiębiorstwa państwowe uzyskały możliwość posiadania we własnym imieniu nieruchomości państwowych. Jednocześnie Sad dostrzega, że dopiero z dniem 1 października 1990 r., na mocy art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, został uchylony art. 177 kc, co skutkowało powstaniem możliwości zasiedzenia nieruchomości Skarbu Państwa. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że w postanowieniu z dnia 4 lipca 2014 r., II CSK 551/13 Sąd Najwyższy stwierdził, iż „Bieg terminu zasiedzenia służebności linii przesyłowej znajdującej się w zarządzie przedsiębiorstwa państwowego, przebiegającej po działce stanowiącej własność Skarbu Państwa, będącej w zarządzie innej państwowej osoby prawnej, nie mógł się rozpocząć przed dniem 5 grudnia 1990 r. Rozstrzygającym momentem dla oceny dobrej czy złej wiary posiadacza jest data uzyskania posiadania. Późniejsze zmiany świadomości posiadacza pozostają bez wpływu na tę ocenę i w konsekwencji na długość okresu niezbędnego do tego pierwotnego sposobu nabycia prawa rzeczowego. O przypisaniu posiadaczowi dobrej lub złej wiary przy wykonywaniu posiadania decydują okoliczności opisujące jego stan świadomości w chwili objęcia władztwa nad rzeczą.” W ocenie Sądu wskazana data właściwa jest jednak w przypadku uwłaszczenia w zakresie prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności budynków. Uwłaszczenie zaś innych składników majątkowych (w tym infrastruktury elektroenergetycznej) nastąpiło mocą ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. z 1991 r. Nr 2, poz. 6), a więc z dniem 7 stycznia 1991 r. i ta data jest miarodajna dla rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia w niniejszej sprawie. Z tą bowiem datą dotychczasowe przedsiębiorstwa państwowe stały się w pełni odrębnymi podmiotami i mogły nabywać prawa we własnym imieniu i na własny rachunek.

Przedmiotem analizy Sądu były również podmioty, które posiadały służebność i czy doszło do przeniesienia posiadania służebności. Stosownie bowiem do art. 176 § 1 kc przedsiębiorca energetyczny może doliczyć do swojego (i swoich poprzedników prawnych) okresu posiadania okres posiadania Skarbu Państwa, (jako poprzednika w posiadaniu), o ile zostaną spełnione wskazane w tym przepisie przesłanki. Dotyczy to przede wszystkim obowiązku udowodnienia przez przedsiębiorcę energetycznego, że doszło do przeniesienia posiadania na rzecz jego lub jego poprzedników prawnych przez Skarb Państwa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013 r., IV CSK 672/12). Sąd ustalił, iż Zakład (...) w S. ulegał przekształceniom. W 1993 r. na podstawie Zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 09 lipca 1993 r. dokonano podziału przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) w S. w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...) S.A. w W.. (...) spółki akcyjnej (...) S.A. w W., która zmieniła nazwę na (...) S.A. z siedzibą w L. została wniesiona m.in. linia 400 kV K. D.. Dnia 5 grudnia 2007 r. nadzwyczajne walne zgromadzenie (...) S.A. z siedzibą w L. podjęło uchwałę o podziale spółki przez wydzielenie w trybie określonym w art. 529 § 1 pkt 4 k.s.h. w drodze przeniesienia części majątku spółki na (...) S.A. z siedzibą w W.. Podział został dokonany na zasadach określonych szczegółowo w planie podziału uzgodnionym przez spółkę i spółkę przejmującą w dniu 30 sierpnia 2007 r. ogłoszonym w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nr 194 ( (...)) pozycja 12425 z dnia 05 października. Podział miał na celu realizację „Programu dla elektroenergetyki” przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 28 marca 2006 r. zakładającego całkowite wydzielenie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego ( (...)) razem z majątkiem sieciowym z (...) S.A. (po zmianie nazwy (...) S.A.) i przekazanie wydzielonego OSP Skarbowi Państwa. W toku podziału nastąpiło wyłączenie z majątku spółki dzielonej materialnych i niematerialnych składników potrzebnych do realizacji zadań OSP stanowiących odrębne przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ¹ kc, a także zobowiązań obciążających wydzielone przedsiębiorstwo o przejęcie ich przez (...) S.A. z siedzibą w W.. Skutkiem tego (...) S.A. z siedzibą w W. przejęła majątek sieciowy spółki (...) S.A. z siedzibą w L., w tym linie energetyczną 400 kV relacji K. - D.. W 2008 r. spółka (...) S.A. przeniosła swoją siedzibę z W. do miejscowości K., a 09 stycznia 2013 r. zmieniła nazwę na (...) Spółka Akcyjna.

Podkreślenia wymaga, iż w dokumentacji sporządzonej przez poprzedników prawnych wnioskodawczyni przed datą wejścia w życie art. 305' kc regulujących instytucję „służebności przesyłu” nie znalazły się i nie mogły się znaleźć zapisy dotyczące wprost przeniesienia posiadania służebności, gdyż instytucja ta w prawie polskim w ogóle nie była uregulowana.

Zwrócić należy uwagę na powiązanie wykonywania posiadania służebności z własnością urządzenia przesyłowego, bowiem własność urządzenia przesyłowego oraz służebność przesyłu wchodzą w skład przedsiębiorstwa, wszelkie więc czynności prawne dotyczące tego przedsiębiorstwa, zgodnie z treścią art. 55 ² kc, dotyczą również tych składników. Przeniesienie własności urządzenia przesyłowego jako składnika przedsiębiorstwa daje faktyczną możliwość wykonywania służebności przesyłu, a w konsekwencji decyduje o przeniesieniu posiadania.

Z urzędu, niezależnie od wniosku stron, Sąd jest zobowiązany doliczyć okres posiadania poprzednika prawnego, w razie spełnienia ku temu ustawowych przesłanek (por. postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 30 października 2013r. sygn. VCSK 488/12). Sąd powinien również ustalić z urzędu od jakiej daty zasiedzenie rozpoczęło swój bieg.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd uznał, iż początek biegu terminu zasiedzenia służebności przesyłu należy liczyć od dnia 7 stycznia 1991 r. Przy uwzględnieniu 20 letniego okresu niezbędnego dla stwierdzenia zasiedzenia, zasiedzenia służebności przesyłu nastąpiło z dniem 7 stycznia 2011 r. na rzecz wnioskodawczyni, która wówczas nosiła nazwę (...) S.A. z siedzibą w miejscowości K.,

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie I i II sentencji postanowienia. Wskazać należy, odnosząc się do aspektu podmiotowego sprawy, że zwolnienie od udziału w sprawie J. D. i kontynuowanie niniejszego postępowania bez jej udziału w sprawie nie stanowi w ocenie Sądu nieważności postępowania (postanowienie SN z dnia 17 listopada 2009 r., III CSK 28/09).

Integralną częścią orzeczenia Sądu uczynił opinię uzupełniającą biegłej geodety K. P. z dnia 30 grudnia 2016 r. z załącznikiem oraz opinię uzupełniającą biegłej geodety K. P. z dnia 21 kwietnia 2017 r. z załącznikiem, znajdującymi się na k. 831-837 oraz na k. 885-889. Wyjaśnienia wymaga załącznik do pierwszej ze wskazanych opinii w postaci mapy nie został sporządzany zgodnie z wymogami warunkującymi wpis do księgi wieczystej, w związku z czym Sąd bazował także na opinii z dnia 21 kwietnia 2017 r., do której załączono prawidło sporządzony załącznik. Jeśli zaś chodzi o powierzchnię służebności przesyłu na działce nr (...) Sąd uwzględnił powierzchnię wskazaną przez biegłą pisemnej opinii uzupełniającej z dnia 21 kwietnia 2017 r. Wnioskodawczyni zgłosiła do wskazanych opinii szereg zarzutów, spośród których najistotniejszym był ten, iż pas służebności przesyłu wyznaczony dla zasiedzenia oznaczony został zbyt wąsko – ograniczony szerokością przewodów. Wnioskodawczyni utrzymywała, że pas ten winien wynosić 80 m (po 20 m od osi linii z każdej ze storn). Ponadto wnioskodawczyni wskazywała, że niezależnie od tego, czy postępowanie dotyczy zasiedzenia służebności przesyłu, czy też jej ustanowienia winno się brać pod uwagę przy wyznaczeniu pasa służebności dopuszczalne normy hałasu, pola elektromagnetycznego. Wnioskodawczyni podkreśliła, że w okresie zasiedzenia w pasie o szerokości 80 m wzdłuż linii dochodziło do emisji pola elektromagnetycznego i hałasu, co stanowi o tym, że w taki zakresie wnioskodawczyni korzystała z nieruchomości uczestniczki. Sąd nie podziela zaprezentowanych powyżej zapatrywań z następujących względów. Przy ustalaniu zakresu zasiedzenia służebności Sąd bada jedynie czynności, które podmiot ubiegający się o stwierdzenie zasiedzenia wykonywał, natomiast poza zakresem zainteresowania Sądu pozostaje bierne zachowanie polegające na konieczności znoszenia oddziaływania elektroenergetycznego. Dlatego też zakres zasiedzenia wyznaczony jest zakresem faktycznego i czynnego wykonywania służebności, który zasadniczo uzależniony jest od szerokości skrajnych punktów linii. Stwierdzenie zasiedzenia nie tworzy zdaniem Sądu nowego prawa, ale stwierdza jego powstanie w granicach praktykowanego w sposób czynny i wykazanego realizowania treści konkretnego prawa na przestrzeni lat. Powyższe zapatrywanie jest ugruntowane zarówno w orzecznictwie jak i doktrynie, gdzie powszechnie przyjmuje się, iż zasiedzenie służebności przesyłu ograniczone jest jedynie do służebności czynnej, a niedopuszczalne pozostaje w odniesieniu do służebności biernej. Konkluzja tego rodzaju wypływa także z orzeczeń, na które powołuje się wnioskodawczyni dla wsparcia prezentowanego stanowiska. Pełnomocnik wnioskodawczyni zdaje się bowiem nie zauważać, że orzeczenia, które przywołuje tyczą się spraw o ustanowienie służebności, nie zaś o zasiedzenie służebności. Emisja hałasu i pola elektromagnetycznego, na które powołuje się pełnomocnik wnioskodawczyni, w ocenie Sądu nie jest czynnym, aktywnym wykonywaniem służebności, a wpisuje się jedynie w sferę oddziaływania linii energetycznych. Wyraźnego podkreślenia wymaga, że w niniejszej sprawie nie wykazano, aby w ramach aktywnej realizacji czynności wpisujących się w prawo służebności były podejmowane w okresie zasiedzenia przez wnioskodawczynię lub jej poprzedników prawnych czynności wykraczające poza skrajne punkty przewodów (np. wycinka, o czym była mowa powyżej). W polu wiedzenia należy przy tym zachować, że w realiach przedmiotowej sprawy mamy do czynienia z liną wysokiego napięcia, której szerokość (rozstaw skrajnych punktów linii) w najwęższym punkcie wynosi aż 20,50 m. W ocenie Sądu szerokość ta jest całkowicie wystarczająca do zapewnienia prawidłowego i bezpiecznego eksploatowania linii. Przestrzeń ta zapewnia swobodny dostęp do przewodów linii, słupów, a także umożliwia przemieszczanie się w tak wyznaczonej strefie, nawet przez ciężki sprzęt. Sąd rozważałaby wyznaczenie pasa służebności poza punktami skrajnymi linii przesyłowej, w przypadku linii średniego lub niskiego napięcia, gdzie wyznaczona według powyższych wytycznych przestrzeń mogłaby okazać się niewystarczająca dla np. objechania pojazdem słupa. Należy mieć przy tym na uwadze, że plantacja pseudorobinii akacjowej została już zlikwidowana. Kwestie bezpieczeństwa, na które powołuje się w tym względzie wnioskodawczyni, nie mogą stanowić obecnie uzasadnienia dla ustanowienia zasiedzenia w pasie o szerokości 80 m. Strefy ochronne i strefy oddziaływania linii, co do których wnioskodawczyni twierdzi, że wpisują się w prawo służebności, mogą być zdaniem Sądu brane pod uwagę wyłącznie przy ustanawianiu służebności przesyłu za wynagrodzeniem. Należy wyraźnie odnotować, że gdyby wytyczyć pas służebności przesyłu zgodnie z wolą wnioskodawczyni, to w sprawie o zasiedzenie służebności przesyłu wnioskodawczyni ta uzyskałaby efekt właściwy dla ustanowienie służebności przesyłu, nie będąc jednocześnie zobowiązaną do żadnej gratyfikacji finansowej na rzecz właściciela gruntu. W ocenie Sądu jest to niedopuszczalne. O ile zaś wnioskodawczyni zależało na uzyskaniu możliwości szerszego eksploatowania gruntu i przestrzeni nad gruntem uczestniczki - zasadnym było zainicjowanie postępowania o ustanowienie służebności przesyłu, nie zaś o zasiedzenie, gdzie istotą pozostaje zakres faktycznego korzystania przez przedsiębiorcę przesyłowego z gruntu i przestrzeni nad nim w ramach aktywnej realizacji czynności wpisujących się w prawo służebności przesyłu. Uwzględniając powyższe wywody, Sąd oddalił wniosek wnioskodawczyni o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego elektroenergetyka na okoliczność ustalenia terenu umożliwiającego eksploatację, naprawy, modernizację, remonty i usuwanie awarii linii.

Kolejnym zarzutem podniesionym w stosunku do opinii biegłego geodety było zaniechanie ujawnienia tej pracy geodezyjnej w zasobie geodezyjnym i kartograficznym. W związku z załączeniem do opinii uzupełniającej z dnia 21 kwietnia 2017 r. załącznika w prawidłowej formie zarzut ten pozostaje bezprzedmiotowy.

Co się zaś tyczy zarzutu nieprawidłowego określenia przez biegłą powierzchni pod słupem, Sąd wskazuje w sprawach o zasiedzenie służebności przesyłu wyliczenie powierzchni pod słupem może mieć walor jedynie pomocniczy. Ma to istotne znaczenie przy ustanawianiu służebności przesyłu, w przypadku zaś jej zasiedzenia mamy do czynienia z wyznaczeniem pasa podlegającego zasiedzeniu, który to pas obejmuje powierzchnię pod słupem.

Mając na uwadze powyższe Sąd częściowo oddalił wniosek wnioskodawczyni, co znalazło odzwierciedlenie w punkcie III sentencji.

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie ustalono w oparciu o całokształt zgromadzonych w niniejszej sprawie dowodów dokumentarnych, których autentyczność nie była przez strony kwestionowana, ani też nie wzbudziła wątpliwości Sądu. Sąd uznał za wiarygodne zeznania przesłuchanego w sprawie świadka D. D. (2) oraz J. D. przesłuchanej w charakterze uczestniczki, albowiem treść ich zeznania i twierdzenia były logiczne, spójne i znalazły potwierdzenie w materiale dokumentarnym. Sąd poczynił w sprawie ustalenia także w oparciu o konkluzje uzupełniającej opinii biegłego sadowego z dnia 30 grudnia 2016 r. z załącznikiem oraz opinię uzupełniającą biegłej geodety K. P. z dnia 21 kwietnia 2017 r. z załącznikiem, znajdującymi się na k. 831-837 oraz na k. 885-889. Została ona sporządzona przez osobę dysponująca wiedzą specjalistyczną, w sposób kompletny. Zrzuty wnioskodawczyni sformułowane względem opinii nie podważyły w ocenie Sądu jej konkluzji.

Ujęte w punkcie IV sentencji postanowienia orzeczenie o kosztach sądowych Sąd oparł o treść art. 520 § 1 kpc przejmując, iż każdy uczestnik ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie, w tym koszty instancji odwoławczej. Zgodnie z art. 520 kpc każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (§1). Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników (§2). Stanowisko takie uzasadnione jest niezależnością i samodzielnością udziału w tym postępowaniu każdego uczestnika. W rezultacie każdy uczestnik postępowania nieprocesowego ponosi koszty związane z: poszczególnymi czynnościami, których dokonał; z jego udziałem w postępowaniu; z czynnościami procesowymi sądu, podjętymi w jego interesie. Wskazane zasady obowiązują tak w postępowaniu nieprocesowym wszczynanym na wniosek zainteresowanego, jak i z urzędu. W realiach przedmiotowej sprawy Sąd nie dopatrzył się okoliczności, które uzasadniałyby odstąpienie od opisanej powyżej reguły i zasądzenie na rzecz którejkolwiek ze stron zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów instancji odwoławczej.

W punkcie V sentencji postanowienia Sąd orzekł o nieuiszczonych kosztach sądowych, na które złożyły się: niepokryta z zaliczek uiszczonych przez wnioskodawczynie na pokrycie kosztów wynagrodzenia biegłego (opiewających na łączna kwotę 10.577,72 zł) należność stanowiąca różnicę pomiędzy łączną kwotą wynagrodzenia biegłego sądowego 12.504,76 zł a ww. sumą zaliczek. Pozostałe uiszczane przez wnioskodawczynię zaliczki pokryły koszty pozyskiwanej przez Sąd na potrzeby postępowania dokumentacji i inne koszty (np. koszty przejazdu na oględziny). Sąd kwotą nieuiszczonych kosztów sądowych w wysokości
1.927,04 zł. obciążył wnioskodawczynię nakazując ściągniecie od niej wskazanej kwoty.

SSR Małgorzata Kowalska